Lieve Fanny, 

De Spelen zijn begonnen! Vroeg vertrokken naar het metrostation, waar een heel vriendelijke vrijwilligster me de weg wijst en overlaadt met folders en plattegrondjes. Alleen de kaartautomaat is kapot dus ik moet lopen naar het volgende station. Nou ja, welkom in Brazilië! Waar tot nu toe alles goed gaat, maar je ziet hier en daar wel dat dingen niet af zijn of houtje touwtje zijn opgelost. Je moet gewoon geen haast hebben en de vriendelijkheid van de vele vrijwilligers maakt veel, zo niet alles goed! En op andere plekken zijn juist weer verrassend leuke dingen, in de nieuwe metrostations die er sowieso top uitzien, zijn bijvoorbeeld de verspringbak en een 50 meterzwembad op ware grootte op de grond geplakt waar je overheen loopt.

Na de metro vol met fans in kleuren van alle landen op de wereld moet ik overstappen op de speciale buslijn. Je voelt meteen dat je op de Spelen bent. De bussen rijden achter elkaar aan over een speciale baan, het is proppen maar verder gaat het prima. We rijden langs het Olympic Parc en zien de stadions, met om de vijftig meter zwaar bewapende militairen. Dat was in Londen niet anders en het ziet er verder allemaal goed uit. In Deodoro is het nog een stuk lopen naar het hockeystadion, door een soort fanpark waar je zelf ook sporten kunt proberen. 

Kaaskop

In het hockeystadion is het nog rustig, maar uiteindelijk loopt de tribune aan de lange zijde best vol met Nederlanders en ook flink wat Argentijnen. De spelregels worden uitgelegd door de speaker en de Brazilianen zingen vooral gezellig mee met ons. Er worden twee tot supportershoed omgebouwde plastic kazen in beslag genomen, die de eigenaars later met de merknaam afgetaped terugkrijgen. Ook dat zijn de Olympische Spelen.

Nederland en Argentinië beginnen een beetje afwachtend en Oranje komt op voorsprong door een strafcorner. Het wordt 1-1 en daarna loopt Nederland uit tot 3-1. Overwinning in de tas zou je zeggen, maar ze geven de voorsprong weg en het eindigt onnodig in 3-3. 

Copacabana

Weer met de bus en metro terug en in het Holland House kaarten gescoord voor de zwemfinale van vanavond, supergaaf! Maar eerst naar beachvolleybal op Copacabana, wat een leven.. De bakermat van de sport! Ik val gelijk met mijn neus in de boter want er spelen twee Braziliaanse dames. Het publiek gaat helemaal los, geweldig om te zien. Het boegeroep voor de goed spelende Tsjechische dames is wat minder gezellig. Brazilië wint in drie sets en het is feest op de tribune, met het kalmerende geruis van de zee op de achtergrond.

Daarna spelen de Nederlanders Alexander Brouwer en Robert Meeuwsen. Koning Willem-Alexander is er ook dus we kijken koninklijk beachvolleybal. De Nederlanders winnen vrij eenvoudig van twee Russen. Het blijft een leuke sport om naar te kijken, ieder punt is spannend. 

Oranje

Je ziet overal best veel oranje, hoewel er maar drieduizend Nederlanders schijnen te zijn komen we elkaar blijkbaar vaak tegen. Of het zijn de olympische schoonmakers, die hebben ook oranje pakjes. De Brazilianen lijken wel wat met ons te hebben. Ook bij het beachvolleybal zingen ze vrolijk met ons mee en op straat krijg je regelmatig ‘Hollanda’ of ‘Ruud Gullit’ naar je hoofd. Van voetbal zijn ze hier echt helemaal gek, op straat en ook in de olympische stadions lopen de meeste Brazilianen in voetbalkleding. Van club of nationale team.

Nederland plaatst zich gelukkig vrij eenvoudig voor de finale van de 4×100 meter vrije slag. De afgelopen twee Spelen was dit onderdeel goed voor goud en zilver. Een zwemfinale mét Nederlandse medaillekansen is natuurlijk wel de kers op de taart en bucketlistwaardig materiaal.

Vooraf hoop je bij een estafette vooral dat er geen foute wissel komt en dat alle zwemsters het maximale uit zichzelf halen. Wat dat dan waard is, blijkt als de vierde van het kwartet aantikt. En wij hebben natuurlijk Ranomi als slotstuk! Maar de Australiërs zijn dit keer de grote favoriet.

Wereldsport

Het is heel gaaf om een keer olympisch zwemmen te zien. Alleen al aan het enorme leger aan fotografen zie je hoe groot de sport is. Het stadion is mooi en we zitten een soort van op de Bunnikside ervan. Namelijk aan de kant waar wordt gestart en aangetikt, dus achter ‘het doel’.

Vooral de Australiërs zijn succesvol, samen met Japan en de Hongaarse Katinka Hosszu die een dik wereldrecord zwemt. Het hoogtepunt van de avond loopt toch wel uit op een teleurstelling. Ook Australië zwemt een nieuw wereldrecord en Nederland eindigt met ruim een seconde achterstand op het podium als vierde. Het zit er dus gewoon niet in en ook Ranomi kan geen wonderen verrichten. De terugwandeling over het Olympic Park by night is prachtig, maar het lange staan in bus eigenlijk net een brug te ver. 

Al met al was het echt een lange maar geweldige dag, weliswaar zonder medaille maar drie sporten en de koning gezien en bij alle onderdelen Nederlandse inbreng. Rio heeft de eerste test ruimschoots doorstaan wat mij betreft. Je moet wel geduld hebben soms, en daar is niets mis mee 😉

Je Annie


Lieve Fanny,
We zijn op weg naar Rio! Aangekomen op Schiphol ben ik meteen in de stemming. Bij de incheckbalie is alles al oranje en er staat een cameraploeg. Er is een hele rij balies gereserveerd voor de vlucht naar Rio, omdat er ook vandaag weer sporters vertrekken met veel bagage. Het KLM-personeel draagt oranje sjaaltjes en er lopen veel mensen in het oranje rond. Sporters (die ik niet herken, raar maar waar ;), maar ook veel supporters, familie van sporters, oud-sporters, sportbestuurders en bn’ers. Rintje Ritsma, Typhoon, Edwin Evers etc. Ook vliegen er atleten uit Finland en Polen mee, allemaal makkelijk te herkennen aan hun kleding. Best een vrolijk gezicht. En het is niet raar om te rekken en strekken in het gangpad, want dat doen de sporters ook.

Met een klein beetje vertraging vertrekt het vliegtuig richting Rio. Na een uurtje worden we er door de gezagvoerder op geattendeerd boven Londen te vliegen, waar de vorige Olympische Spelen waren. We gaan dus letterlijk van Londen naar Rio. De KLM is er duidelijk trots op de Nederlandse ploeg te vervoeren. In het tijdschrift staan interviews met Epke en Dafne en ook het eten is in olympische stijl incl. oranje chocolaatje.

Eddie the eagle

Onderweg kijk ik naar de film Eddie the eagle, die stond al een tijdje op mijn lijstje maar het was er nog niet van gekomen. Mooi toepasselijk vermaak op weg naar de Olympische Spelen en hoewel ik zijn verhaal redelijk goed ken, vond ik de film verrassend leuk. Wel een tikje Amerikaans, maar dat kan misschien ook niet anders. Michael Edwards werd niet neergezet als een gek, maar als iemand die er echt alles aan deed om zijn olympische droom waar te maken. En ik denk niet dat je jezelf voor schut zet maar er echt alles voor over hebt als je van de 90 meterschans springt. Ik heb bovenaan diezelfde schans gestaan in Calgary en weet daardoor hoe ontzettend hoog dat is. Daar was echt heel veel lef voor nodig en daar kun je alleen maar respect voor hebben. 

Natuurlijk horen op de Olympische Spelen alleen de beste atleten tegen elkaar te strijden, want het is topsport. Daarom zijn er nu terecht hoge kwalificatie-eisen, maar die hadden de Britten destijds niet. Het is best pijnlijk om te zien dat Eddie aan alle kanten wordt tegengewerkt, en dat het Britse Olympisch comité halverwege de spelregels verandert. Dat kun je een sporter niet aandoen, al drijft het Eddie er wel toe alles te geven om de limiet toch te springen. Ik ben benieuwd of er dit jaar toch ook weer exoten opduiken op de Olympische Spelen. Wie herinnert zich niet de zwemmer uit Equatoriaal Guinee die in Sydney maar ter nauwer nood het einde van het vijftigmeterbad haalde?

Olympische sferen

Eenmaal geland op vliegveld Galeão is het meteen duidelijk dat we in de olympische stad zijn. Overal de kleuren, Olympische ringen en vrijwilligers in uniformen. Ik ben gewoon in Rio! We nemen een taxi en zo sta ik dan ineens in Ipanema voor de deur van mijn Airbnb-adres. Het appartementencomplex heeft een bewaker die mijn gastvrouw Luba opbelt. Een heel kleine vrouw ontvangt me enorm hartelijk. Met een verse sandwich, een enorm stuk chocoladetaart en zoete koffie. De kamer is prima en haar huis gezellig. Ze is blij verrast met de meegebrachte stroopwafels en zegt later dat ze ze heerlijk vindt. Ik hoop dat ze het meent, haha. We kijken samen een stukje van de openingsceremonie. Bij het Braziliaanse volkslied blijkt meteen de hartstochtelijke Braziliaanse aard, want Luba barst in huilen uit. Ondanks mijn Hollandse nuchterheid houd ik het ook bijna niet droog.

Met een taxi vertrek ik naar het Holland Heineken House, best dichtbij maar zo ‘s avonds toch beter om niet lopend te gaan. Op de weg van het vliegveld hadden we al een glimp van het christusbeeld opgevangen, nu zie ik hem weer. Het Heineken Huis is gevestigd in een enorme club, met palmbomen, een zwembad en allemaal verschillende lagen en terrasjes, heel leuk en wat minder massaal dan in Londen. Het is er gezellig druk en de openingsceremonie is te volgen op een mega scherm dat prachtig weerspiegelt in het water. De Nederlandse ploeg wordt met groot gejuich ontvangen, hoewel de opkomst enigszins onverwacht is omdat we blijkbaar onder de p vallen als Pays Bas. Ook voor Willem-Alexander blijkbaar, want hij is niet in beeld. 

Na een paar drankjes begint de vermoeidheid van de lange reis er toch wel in te hakken en de ceremonie duurt eindeloos met al die landen die voorbij komen. Daar moeten ze toch een keer wat op verzinnen.

Thuis bij Luba kijken we samen het slotstuk, met het ontsteken van de vlam, toch altijd het hoogtepunt. Ze vertelt me dat Pele te ziek is en niet meer kan lopen, maar wie zal het dan doen? Opnieuw wordt er een traantje weggepinkt als Gustavo ‘Guga’ Kuerten de vlam het stadion binnendraagt, die uiteindelijk bij Vanderlei de Lima terecht komt. De marathonloper werd in Athene van de weg geduwd door een dronken Ier en liep zo de gouden medaille mis. Een mooie keuze van de organisatie. De vlam zelf is ook heel spectaculair en op een plein in de stad zal het vuur ook branden in een kleine versie. Daar wil ik zeker heen, en de kerk ernaast schijnt ook de moeite waard te zijn.

Morgen beginnen de Spelen echt en het is meteen weer vroeg dag, de hockeymannen spelen al om 10.00 uur in het afgelegen deel Deodoro. Niemand kan ons echt vertellen hoe lang het duurt om daar te komen en wat de beste manier is, weten zelfs de Brazilianen niet. Dus er zit niets anders op dan maar gewoon heel vroeg te vertrekken. Let the games begin!

Je Annie

Foto: rio2016.comDe Olympische Spelen van Rio staan voor de deur, voor de derde keer in een land op het zuidelijk halfrond na Melbourne (1956) en Sydney (2000) en voor de tweede keer in Latijns-Amerika na Mexico (1968). De aanloop naar de Spelen is op zijn zachts gezegd chaotisch te noemen. Vervuild zeewater, het zika-virus, corruptie, accommodaties en voorzieningen die niet af zijn, een land in politieke crisis: de voorbereiding verloopt alles behalve vlekkeloos. Dat is niet nieuw in de olympische geschiedenis. The Games must go on, zoals het altijd is gegaan (behalve tijdens WO I en WO II) en dat zal nu waarschijnlijk niet anders zijn. Rio zal zo goed en zo kwaad als het gaat klaar zijn om de sportwereld te ontvangen, de smeulende puinhoop van de tekorten die achterblijven zijn van later zorg. Hier ligt wel een verantwoordelijkheid voor het IOC bij het toewijzen van de Olympische Spelen aan kandidaatsteden.

Hypocriet

Er moet echt iets gebeuren bij het vastleggen van financiële draagkracht van de organiserende stad en het inbouwen van toetsingsmomenten hierop, ook voor kwesties als mensenrechten. Want niemand zit erop te wachten dat er iedere keer weer discussie is in de aanloop naar de Spelen, wanneer het eigenlijk al te laat is. Het besluit is niet meer terug te draaien, het verpest het sportieve feestje en stoort sporters bij hun voorbereiding. Dat wil niet zeggen dat er geen oog mag zijn voor de wantoestanden, maar het is hypocriet om ze de boventoon te laten voeren. Daar is het al veel te laat voor. Hopelijk heeft Tokio over vier jaar zijn zaakjes beter voor elkaar en zal er in de toekomst beter gekeken worden naar de haalbaarheid van het houden van Olympische Spelen in het organiserende land.

In 2008 werden sporters opgeroepen tot een boycot van de spelen in Beijing vanwege de schrijnende mensenrechtensituatie in China, en in Mexico in 1968 vielen zelfs honderden doden bij studentenprotesten in de aanloop van naar Spelen. Sport en politiek moeten volgens de olympische gedachte strikt gescheiden blijven, maar bij zulke misstanden is dat moeilijk vol te houden. De Mexicaanse autoriteiten wisten de slachting en de arrestatie van onschuldige demonstranten toen behoorlijk stil te houden, dat is tegenwoordig met sociale media gelukkig niet meer denkbaar. In de aanloop naar het WK voetbal twee jaar geleden waren er in Brazilië ook demonstraties tegen de geld verspillende bouw van nieuwe stadions dat beter aan gezondheidszorg en onderwijs had besteed kunnen worden, waardoor daar wel aandacht voor was.

Boycots

Vroeger werden de Olympische Spelen regelmatig geteisterd door boycots, vooral in de tijd van de Koude Oorlog. Melbourne werd in 1956 geboycot door Nederland en nog een paar westerse landen vanwege de Russische inval in Hongarije, terwijl de Sovjet-Unie en Hongarije zelf gewoon meededen. Een stuk serieuzer was de boycot van de Verenigde Staten en hun bondgenoten bij de Olympische Spelen van Moskou in 1980, die in 1984 in Los Angeles door de Sovjet-Unie en hun bondgenoten werd beantwoord. De gedachte dat politiek buiten het stadion moet worden gehouden is dan lastig vol te houden. Nu is een dergelijke grote boycot nog lastig voor te stellen, er gaan soms wel stemmen op zoals bij Beijing in 2008 maar in de praktijk komt het er niet van. Wel dreigen Russische atleten nu te worden uitgesloten van deelname wegens structureel door de overheid georganiseerd dopinggebruik en het ontlopen van controles. Een boycot is het niet, politiek is het zeker wel. Het laatste woord is hierover nog niet gezegd, aangezien atleten die geen doping hebben gebruikt zich ernstig benadeeld voelen. En terecht natuurlijk, maar hoe bewijs je je onschuld nog in een wereld van manipulatie en wie gelooft je nog?

Ondanks alles laten wij sportfans ons feestje niet zomaar afpakken en de Brazilianen zullen dat grotendeels ook niet doen. The Games must go on, om die beladen woorden van Avery Brundage nog maar eens te herhalen. Maar het wordt tijd dat men in het IOC-hoofdkantoor in Lausanne wakker wordt en er eindelijk eens voor gaat zorgen dat de gaststad aan bepaalde voorwaarden moet doen, financieel en moreel. Want de Olympische Spelen moeten een sportfeest zijn voor sporters en fans van over de hele wereld. Daarbij hoeven de problemen van deze tijd zeker niet te worden verzwegen, maar moet sport juist kunnen verbroederen zoals de Spelen bedoeld zijn. Zonder vervelende nasmaak.

Foto: rio2016.com


Tijd voor een nieuw olympisch dagboek, want de ticket naar Rio is geboekt! Niets staat een nieuw avontuur meer in de weg, al is het dit keer wat verder dan Londen. Maar ook een extra mooie reden om Rio eens te bezoeken.

Kaarten voor diverse wedstrijden zijn in de pocket: o.a. hockey, tennis, rugby, turnen, boogschieten en natuurlijk mag beachvolleybal op Copacabana niet ontbreken. Misschien is dat onderdeel wel een beetje te vergelijken met tennis op Wimbledon in Londen: heilige grond voor die sport.

Ook de tijdrit van Tom Dumoulin en de wegwedstrijd van de dames gaan we meemaken. Zij rijden immers gewoon over de openbare weg van Rio. Hopelijk zal de Braziliaanse stad onder toeziend oog van het standbeeld van Jezus Christus deze zomer oranje gaan kleuren, al was het alleen al bij zonsopkomst -en ondergang 🌅

HUP HOLLAND HUP

Je Annie

The Baltimore Bullet en andere olympische geuzennamen

Michael Phelps is ook maar een mens. Toch werd The Baltimore Bullet gisteren in Londen na twee nederlagen de beste olympiër aller tijden. Wil je als een beetje succesvolle sporter echt meetellen, dan moet je op zijn minst een goede bijnaam hebben. Bijnamen worden vaak bedacht door fans of journalisten en de ene is origineler dan de andere. Vaak wordt de bijnaam afgeleid van de naam van de sporter, van uiterlijke kenmerken of heeft het iets met de cultuur van het land van herkomst te maken. Superlatieven schieten daarbij zelden te kort.


De Zwarte Gazelle

Wilma Rudolph

Wilma Rudolph won in Rome drie keer goud: op de 100 meter, 200 meter en 4x 100 meter. Vanwege haar snelheid en haar lange benen werd ze De Zwarte Gazelle genoemd. Nu klinkt dat enigszins racistisch, maar daar deden ze in 1960 nog niet moeilijk over. Verder is opmerkelijk aan haar dat ze als kind aan polio leed.

Spartacus

Spartacus

Waar de bijnaam van Fabian Cancellara op slaat, behoeft weinig uitleg. De geblokte Zwitser werd in 2008 olympisch kampioen tijdrijden in Beijing.

The Flying Finn

Flying Finns

Net als meerdere Vliegende Hollanders heb je ook meerdere Flying Finns. Deze bijnaam staat synoniem voor de Finse hardlooptraditie die met name in de jaren ’10, ’20 en ’30 van de vorige eeuw furore maakte. De eerste vliegende Fin was Hannes Kolehmainen (4x goud in 1912 en 1920), gevolgd door Paavo Nurmi (9x goud in 1920, 1924 en 1928), Ville Ritola (5x goud in 1924 en 1928), Volmari Iso-Hollo (2x goud in 1932 en 1936) en tot slot Lasse Virén (4x goud in 1972 en 1976). Het is dus al een tijd stil rond de Finnen op atletiekgebied, maar ook in andere sporten wordt de bijnaam gebruikt. Zoals voor de skispringers Matti Nykänen en Janne Ahonen en coureurs Mika Häkkinen en Kimi Räikkönen.



De Vliegende Huisvrouw

FBK

In variatie op De Vliegende Hollander hebben “we” natuurlijk De Vliegende Huisvrouw: Fanny Blankers-Koen. Ze was al moeder van twee kinderen toen ze haar vier gouden medailles won. Ook werd ze The Flying Dutchmam genoemd.

Jesse

Jesse Owens
Nog zo’n gigant uit de atletiek. Niet iedereen zal weten dat Jesse eigenlijk ook een bijnaam is. De winnaar van drie gouden medailles in 1936 heet namelijk officieel James Cleveland Owens.


Bami

Naomi van As

Soms ontstaan bijnamen binnen een ploeg waardoor ze voor buitenstaanders onbegrijpelijk zijn. Zo wordt hockeyster Naomi van As Bami genoemd door haar teamgenoten, naar eigen zeggen deels vanwege haar licht Aziatische uiterlijk. Ze vertelt erover in de documentaire Van begin tot goud:


Tarzan

Tarzan
Johnny Weissmüller kreeg zijn bijnaam pas na zijn zwemcarrière. De vijfvoudig olympisch kampioen verruilde zijn zwembroek voor een lendendoekje en schitterde als filmheld Tarzan.

The Baltimore Bullet

Michael Phelps
Alliteraties doen het altijd goed, zo ook bij de beste olympiër aller tijden. Michael Phelps won al 19 olympische medailles (bijgewerkt tot 1 augustus 2012) en overtroefde daarmee Sovjet-turnster Larissa Latynina. Hij komt uit Baltimore, dus is de combinatie snel gemaakt.


The Dutch Dolphin

VDH

Naar onze eigen grootste zwemmer ooit is bij leven al een stadion vernoemd. Pieter van den Hoogenband won drie keer goud en werd naast The Dutch Dolphin ook wel Hoogie genoemd. Blijkbaar is Van den Hoogenband wel tevreden met zijn bijnaam want hij gebruikt @TheDutchDolphin op Twitter.

Flo-Jo

Flo-Jo
Florence Griffith-Joyner was een stijlicoon en haar tijd ver vooruit. Zo liep ze met een capuchon, net als Cathy Freeman twaalf jaar later in Sydney, en droeg ze een trendy riempje tijdens haar gouden race in Seoul. De atletiekbaan was de catwalk van de veel te jong overleden Flo-Jo.

Lightning Bolt/ Thunderbolt

Usain Bolt

Grote kampioenen hebben soms meerdere bijnamen. Op de snelheid van Usain Bolt staat vooralsnog geen maat. De Jamaicaan is houder van het wereldrecord op de 100 en 200 meter en regerend olympisch kampioen op beide afstanden. Vandaar de bijnamen Lighting Bolt en Thunderbolt. Cool Runnings had ook gekund, naar de film over het Jamaicaanse bobsleeteam. Dat doet teveel af aan de prestaties van Bolt, bij wie winnen toch echt belangrijker is dan meedoen.

Wo-Tho-Huck

Jim Thorpe

Eigenlijk is dit geen bijnaam, maar de indianennaam van Jim Thorpe die Lichtend pad betekent. De atleet kreeg in Amerika als kind regelmatig te maken met racisme vanwege zijn Indiaanse afkomst. In 1912 won Thorpe goud op de vijfkamp en de tienkamp in Stockholm maar moest deze medailles later inleveren. Hij zou geen amateur zijn geweest omdat hij wat geld had verdiend met het spelen van honkbal. Thorpe werd pas na zijn dood gerehabiliteerd door het IOC, na het aftreden van voorzitter Avery Brundage. Was het rancune van Brundage, die zelf deelnemer was aan de tienkamp in 1912? We zullen het nooit zeker weten. Een treurig verhaal is het wel.


Elisa Casanova

Elisa Casanova

We sluiten af met Elisa Casanova, die er eigenlijk ook niet bijhoort omdat ze echt zo heet. De uitstraling van de Italiaanse waterpoloster is zeker in actie alles behalve charmant te noemen. Mede daardoor is haar achternaam toch een soort geuzennaam. En dan speelde de kolossale aanvalster tijdens de Olympische Spelen van 2008 ook nog eens met een gezichtsmasker vanwege een gebroken neus, wat haar Hannibal Lecter-look extra verstekte.