Onlangs zat ik aan tafel bij Kees Driehuis in de televisiequiz Per seconde wijzer. In vier afleveringen speelde ik 7660 euro bij elkaar. Nieuwsgierig hoe dat ging en weet jij wat een Grandelletje is?

Bekijk bovenstaand filmpje voor onder meer vragen over de Oranje leeuwinnen, schaatssprinters, wereldrecordhouders atletiek, Scandinavische sporters en olympische chefs de mission. Het was een mooi avontuur en ik kijk tevreden terug op mijn prestatie. Jammer dat een olympische medaille in sportkennis (nog) niet bestaat!

Stop de tijd. Geen jokers.

Posters Londen

Londen is de eerste en voorlopig enige stad die voor de derde keer de Olympische Spelen mag organiseren. Een unicum dus voor deze sportstad bij uitstek. Bakermat Athene, Parijs en Los Angeles staan dus voorlopig met 3-2 achter. Over de vorige twee edities in de Britse hoofdstad zijn een aantal bijzondere anekdotes te vertellen. Een kleine geschiedenisles..

Opmerkelijk is dat het bij de twee voorgaande keren aanvankelijk niet de bedoeling was dat de Spelen in Londen zouden worden gehouden. In 1908 is Rome aan de beurt, maar de Italiaanse overheid ziet ervan af omdat een uitbarsting van de Vesuvius letterlijk roet in het eten gooit. Ze kunnen het geld wel beter gebruiken. De Britten zijn relatief snel in staat om voor voldoende accommodaties te zorgen en stampen in razend tempo het White City Stadium uit de grond. Voor die tijd een revolutionair stadion waar de belangrijkste atletiekwedstrijden worden gehouden, en ook het zwemmen en baanwielrennen plaatsvindt.



Dorando Pietrie

De olympische marathon is op een bijzondere manier verbonden aan Londen. In 1908 wordt het parcours van het langste loopnummer namelijk met 195 meter verlengd. De koning kan zo vanaf Windsor Castle het startschot geven en de atleten zien finishen vanuit de Koninklijke loge in het White City Stadium. Sinds 1924 wordt 42,195 kilometer als officiële afstand herkend voor het onderdeel marathon. Het verloop voor de wedstrijd zelf zorgt destijds ook voor de nodige reuring. De Italiaan Dorando Pietri komt als eerste aan in het stadion, maar stort op weg naar de finish meerdere keren in. Uiteindelijk bereikt hij met hulp van enkele officials (en Sherlock Holmesauteur Sir Arthur Conan Doyle, rechts) uitgeput de streep. Pietri wordt vanwege deze hulp echter gediskwalificeerd, maar wint wel de sympathie van de toeschouwers èn koningin Alexandera. De Italiaan ontvangt uit haar handen geen medaille maar wel een kostbare gouden beker.

De wedstrijden worden in 1908 geteisterd door hevige regenval. Desondanks is deze vierde editie een groot succes, mede doordat het olympisch toernooi niet in de schaduw staat van de wereldtentoonstelling zoals in 1900 (Parijs) en in 1904 (St. Louis). Het is wel te hopen dat de weergoden Londen komende zomer beter gezind zijn. De Spelen nemen in 1908 maar liefst zes maanden in beslag. In de herfst wordt zelfs aan kunstschaatsen gedaan, als eerste wintersport op de Olympische agenda. Het duurt nog tot 1924 voordat de wintersporten een eigen versie van de Olympische Spelen krijgen.

In 1948 mag Londen voor de tweede keer de Olympische Spelen organiseren. Eigenlijk zou dat al in 1944 gebeuren, maar dat feest gaat om bekende redenen niet door. De sportfaciliteiten zijn relatief ongeschonden uit de oorlog gekomen en de stad kan redelijk snel (primitieve) accommodaties aanbieden. Het eten is nog wel op de bon en er wordt geen olympisch dorp gebouwd, maar de atleten worden ondergebracht in kazernes en scholen. Als verliezers van de oorlog mogen Duitsland en Japan niet meedoen in Londen en de Sovjet Unie ziet zelf af van deelname.



FBK

Toch is er in 1948 ook ruimte voor nieuwe ontwikkelingen. Hoewel er nog weinig toestellen zijn, kunnen de wedstrijden voor het eerst worden gevolgd op televisie. Bij de atletiekwedstrijden wordt voor het eerst gebruik gemaakt van startblokken en een startpistool dat gekoppeld is aan de tijdwaarneming. Het worden natuurlijk de Spelen van onze eigen Fanny Blankers-Koen. De vliegende huisvrouw wint vier keer goud: op de 100 meter, 200 meter, 80 meter horden en 4x 100 meter. Een record dat nog steeds staat en ervoor zorgt dat ze in 1999 door de IAAF wordt verkozen tot atlete van de eeuw. En dan te bedenken dat ze eigenlijk na haar eerste gouden medaille wilde stoppen..



Etienne Gailly

Bij de marathon herhaalt de geschiedenis zich bijna. Etienne Gailly is op weg naar de overwinning maar stort vlak voor de finish in, net als Pietri veertig jaar eerder. Met het verschil dat hij wel zelfstandig de streep bereikt en nog beslag legt op de bronzen medaille. Het is het debuut van de Belg op de marathon, hij heeft daarvoor nog niet verder dan 32 kilometer gelopen en al voor hetere vuren gestaan. In de Tweede Wereldoorlog vlucht Gailly naar Engeland, om in 1944 met een parachute weer op Belgische bodem te landen om in de Ardennen tegen de Duitsers te vechten. Na 1948 zou de Belg nooit meer in actie komen op het olympisch toneel. In de Koreaanse oorlog stapt hij op een mijn en verminkt zijn voet. Het noodlot blijft hem achtervolgen. In 1971 komt Gailly om het leven bij een auto-ongeluk.

Dit jaar maakt Londen net als bij de vorige edities veel gebruik van al bestaande sportlocaties en bijzondere plekken in het centrum. Bij de marathon liggen start en finish deze editie op The Mall, maar daarover later meer. Hopelijk herhaalt de geschiedenis zich dit keer niet wat inzinkingen vlak voor de finish betreft.

De Olympische Spelen van Vancouver zijn alweer even achter de rug en de slaapachterstand van het nachtelijke sport kijken is weggewerkt. Hoog tijd om de draad weer op te pakken!

Sporters worden vaak zo goed mogelijk afgeschermd voor invloeden van buitenaf. Toch komt het regelmatig voor dat een wedstrijd bewust of onbewust wordt verstoord. De ene keer grappig, soms bedreigend of zelfs beschadigend.

Broodmes

Op mijn zesde ging ik op tennis en mijn favoriete speelster was Monica Seles. Ik was net zoals de rest van de wereld in shock toen ze in 1993 werd neergestoken tijdens een toernooi in Hamburg. Een doorgedraaide fan van Steffi Graf stak Seles, op dat moment nummer 1 van de wereld, tijdens een pauze in haar rug met een soort broodmes. Wonder boven wonder komt Seles er redelijk goed vanaf, hoewel het een tijd duurt voordat ze haar rentree maakt.





Ook Roger Federer wordt belaagd door een fan van zijn concurrent. Gelukkig raakt de Zwitser niet gewond als hij wordt geïntimideerd door een Spanjaard die de baan op rent tijdens de finale op Roland Garros in 2009. Federer blijft ongedeerd en kan zich zodanig herpakken dat hij de finale wint van Robin Söderling. Het blijft wel verbijsterend hoe dichtbij de belager kan komen. Verschillende streakers hebben dat al bewezen, maar die zijn toch meestal een stuk minder bedreigend.





Dronken Ier

Alles lijkt perfect voor elkaar bij de start van de marathon van de Olympische Spelen van Athene in 2004. De klassieke route van Marathon naar Athene over iets meer dan 42 kilometer wordt afgelegd over een vernieuwd wegdek. Na ongeveer 35 kilometer loopt de Braziliaan Vanderlei de Lima alleen op kop als er vanuit het publiek een verklede man de weg opkomt en hem het publiek intrekt. Het is Neil Horan, een Ierse priester die uit zijn ambt is gezet en ook de Grand Prix van Silverstone al eens verstoorde.


Vanderlei de Lima


Omstanders bevrijden De Lima en hij kan zijn weg vervolgen, maar wordt later toch ingehaald door Meb Keflezighi en Stefano Baldini. De laatste komt uiteindelijk als eerste over de finish in het oude olympisch stadion van Athene. Onder luid gejuich krijgt De Lima tijdens de sluitingsceremonie als troostprijs de bronzen medaille omgehangen. We zullen nooit weten waar hij was geëindigd als de dronken Ier niet op zijn pad was gekomen.

Geboeid

De toch al zwaar beladen wedstrijd tussen FC Barcelona en Real Madrid ligt in 2002 een tijd stil. Een actievoerder ketent zichzelf met handboeien vast aan een van de doelpalen in Nou Camp. De ketenen worden verbroken door beveiligers en de wedstrijd kan worden vervolgd.



Actievoerder

Soap

Het gebeurt niet voor het oog van de camera, maar dat maakt het voorval niet minder verbijsterend. De Amerikaanse kunstrijdsters Nancy Kerrigan en Tonya Harding strijden samen om kwalificatie voor de Olympische Winterspelen van Lillehammer in 1994. De tweestrijd ontwikkelt zich tot een ware soap als Kerrigan een paar maanden voor de Spelen na een training wordt opgewacht door een man die is ingehuurd door de ex-man van Harding. Hij slaat haar met een metalen pijp op haar knie.





Kerrigan herstelt wonderbaarlijk snel en kan toch afreizen naar Lillehammer. Ze wint uiteindelijk zilver achter Oksana Bajoel. Ook Tonya Harding mag meedoen, nadat ze heeft gedreigd met juridische stappen. Haar kür eindigt in mineur, mede door een gebroken veter.

Close-up

Giuseppe Guerini lijkt in 1999 tijdens de touretappe naar Alpe d’Huez op weg naar de grootste zege in zijn carrière. Tot een supporter met een fototoestel te laat aan de kant gaat. De Italiaan komt ten val, maar kan zijn weg gelukkig snel vervolgen en komt toch als eerste aan.





Strandbal

Om toch ook nog een beetje vrolijk af te sluiten tot slot het doelpunt dat Darren Bent dit seizoen scoorde voor Sunderland tegen Liverpool. De supporters van The Reds zullen er minder positief aan terugdenken. Een strandbal komt in het strafschopgebied van Liverpool terecht. Het stuk speelgoed verandert het schot van Bent zodanig van richting dat doelman Reina de bal niet meer kan keren. Het betekent duur puntverlies voor Liverpool door een goedkoop stuk speelgoed.


Sporters in clownspak

Het Noorse curlingteam baart deze Olympische Spelen opzien met hun Bassie en Adriaanbroeken. En ze zijn niet alleen. Een overzicht van sporters in gekke of op zijn minst opvallende kleding. Suggesties? Stuur ze in!


Curlingteam Noorwegen

De Noren vallen op in hun geruite broeken bij het onderdeel curling in Vancouver. Het Mickey Mouse-imago van de sport, toch al jaren vast onderdeel van de Olympische Winterspelen, wordt maar weer eens versterkt.


Jorge Campos

Jorge Campos is een opvallende verschijning op het voetbalveld, en niet alleen omdat hij als keeper regelmatig mee naar voren gaat om een doelpunt te maken. De Mexicaan draagt tijdens zijn loopbaan vaak zelf ontworpen kleurige outfits.


Andre Agassi

André Agassi staat vooral in de beginperiode van zijn tenniscarrière in bonte combinaties op de baan. Zo introduceert hij de legging onder de tennisbroek. Op Wimbledon houdt tennisser uit Las Vegas zich wel altijd netjes aan de kledingcode en verschijnt hij in het hagelwit.


EK 88

Het bakstenenshirt is een van de lelijkste tenues uit de geschiedenis van het Nederlands Elftal, maar wel het meest succesvolle. Nederland won hierin de tot nu toe enige prijs: het EK in 1988, daardoor is het shirt toch een collectors item geworden.


Gaza

Mooi grijs is niet lelijk, dachten ze bij Umbro toen ze in 1996 dit uittenue ontwierpen voor het Engelse elftal.


FC Barcelona Klaar-overs

Samuel Eto’o kan altijd nog bijklussen als klaar-over in dit shirt van FC Barcelona.


Ellen van Langen

Begin jaren ’90 zijn badpakken enorm in de mode bij atletiek, dus draagt ook Ellen van Langen een exemplaar tijdens haar gouden race in Barcelona. En in het oranje valt het allemaal net iets meer op.


Lee Dixon

Arsenal heeft meerdere keren een geel uitshirt gehad, maar deze (gedragen door Lee Dixon) spant de kroon. The Gunners worden er in 1991 wel landskampioen in.



Bonnie

Schaatspakken doen het altijd goed in dit soort lijstjes. Het enige positieve aan dit gruwelijke pak van sprintdiva Bonnie Blair is dat ze er olympisch goud in wint in 1988.


Ajax ABN Amro

Je kunt shirtsponsoring ook te letterlijk nemen. De huisstijl van ABN AMRO wordt begin jaren ’90 gewoon helemaal overgenomen in dit uitshirt van Ajax. Het weerhoudt Dennis Bergkamp er niet van zijn eigen spel te spelen en zo een transfer naar Inter te verdienen.


Panye Stewart
De knickerbockerachtige broek en platte pet waren het handelsmerk van golfer Payne Stewart. Er komt een abrupt einde aan de carrière van de Amerikaan als hij in 1998 omkomt bij een vliegtuigongeluk.


Spruitjespak
Het spruitjespak is de gele trui van het schaatsen. De klassementsleider van de Greenery Six mag tijdens deze zesdaagse voor marathonschaatsers rondrijden in deze opvallende outfit. Henk Angenent is als de bekendste spruitjeskweker van Nederland één van de initiatiefnemers van de invoering van het tenue. Ik ben benieuwd hoe Cédric Michaud (foto) dit thuis in Frankrijk uitlegt. Bedankt voor de tip Hester, dit pak hoort zeker in dit rijtje thuis!


Tegenstand uit onverwachte hoek

Winst en verlies liggen vaak dicht bij elkaar, maar sommige sporters maken het nèt iets bonter dan anderen. Al dan niet veroorzaakt door factoren waar ze zelf geen of weinig invloed op hebben, levert het wel vaak bizarre momenten op.

De gouden medaille van shorttracker Steven Bradbury op de Olympische Spelen van Salt Lake City komt in 2002 compleet uit de lucht vallen. Het is al een wonder op zich dat de Australische veteraan de finale bereikt, en die finale krijgt dan ook een verrassende wending. Voor het ingaan van de laatste ronde heeft Bradbury de aansluiting met de rest van het veld verloren en is al op afstand gereden. Vlak voor de finish gaan de vier koplopers, inclusief topfavoriet Apolo Anton Ohno, onderuit en komt Steven Bradbury ook tot zijn eigen verbazing als eerste over de streep. Hij wordt daarmee de eerste olympisch kampioen van het zuidelijk halfrond op de Winterspelen.





Nog bonter maakt de Amerikaanse Lindsey Jacobellis het op het toch al spectaculaire onderdeel snowboard cross. Tijdens de finale van de Olympische Spelen van Turijn in 2006 gaat ze alleen op de finish af, maar bij de laatste sprong neemt ze teveel risico. Jacobellis komt ten val en de Zwitserse Tanja Frieden gaat er met de gouden medaille van door.





Jacobellis heeft haar les nog niet geleerd, want een jaar later op de X Games gebeurt min of meer hetzelfde. Toch hoeven we niet al teveel medelijden met haar te hebben: in totaal wint ze vijf gouden medailles op de X Games en houdt ze aan de Spelen van 2006 toch nog een zilveren medaille over. Daarmee is ze een van de succesvolste snowboarders tot nu toe. In Vancouver kan ze haar erelijst compleet maken door alsnog de gouden medaille in de wacht te slepen.





Op het WK schaatsen in 1995 is niet de Japanner Keiji Shirahata maar zijn armband de grootste tegenstander van Falko Zandstra. De witte armband, die aangeeft dat de schaatser in de binnenbaan is gestart, zit los en Zandstra probeert de band af te gooien. Dat de Fries er daarna zelf precies doorheen schaatst, veroorzaakt een bizarre valpartij en kost hem het klassement. “En het ging zó verdomd lekker”, zegt hij verslagen voor de camera van Studio Sport.





Behalve eigen fouten kunnen ook andere elementen onverwacht roet in het eten gooien. Het overkomt de Franse verspringer Salim Sdiri tijdens de Golden League van Rome in 2007. Hij wordt getroffen door de speer van de Fin Tero Pitkämäki, die door de wind uit koers is geraakt en naast het speerwerpveld terecht komt. De gruwelijke beelden van Sdiri met de speer in zijn rug gaan de wereld over en hij wordt met spoed afgevoerd naar een ziekenhuis. Daar blijkt de schade gelukkig mee te vallen en hoewel zijn lever en een nier zijn geraakt, kan hij zijn carrière voortzetten.





Bij kunstrijden zijn valpartijen wel vaker beslissend, maar hoeven er niet altijd voor te zorgen dat de rijders helemaal buiten de prijzen vallen. Dat bewijst het Chinese paar Zhang/Zhang op de Olympische Spelen van Turijn in 2006. Zij zijn nog als enige in de race om de Russen Totmianina en Marinin van het goud af te houden als Zhang Dan valt na een weggeworpen sprong. Ondanks een blessure kunnen ze na een onderbreking hun kür afmaken en dat gaat zo goed dat het Chinese duo toch nog de zilveren medaille wint.