Het juichen is Zuid-Afrika inmiddels wel vergaan na de nederlaag tegen Uruguay. Anders was dat na de eerste WK-goal van Tshabalala tegen Mexico die op een wel hele bijzondere manier werd gevierd. Was een een variant van de Macarena of iets typisch Zuid-Afrikaans? Kijk en oordeel zelf.
Een doelpunt vieren kan op allerlei manieren en achteraf kijk je er soms toch net iets anders naar. De beelden van Diego Maradona na zijn goal tegen Griekenland op het WK in 1994 zijn hier een voorbeeld van. Na de wedstrijd werd hij betrapt op het gebruik van doping en moest hij het WK verlaten.
Het fragment van de Italiaan Tardelli werd bij het vijftigjarig jubileum van Studio Sport omschreven als de tomeloze Tardelli. Een treffendere titel is bijna niet te bedenken voor de extatische manier waarop hij zich realiseerde dat hij zijn land wereldkampioen zou maken. Echt een kippenvelmoment.
In 2006 viert landgenoot Fabio Grosso zijn beslissende doelpunt in de halve finale tegen Duitsland min of meer op gelijke wijze, een ode aan Tardelli.
Roger Milla is wereldberoemd geworden op het WK in 1990. Vanwege zijn doelpunten, maar vooral ook vanwege zijn dansjes bij de cornervlag. De ageless lion uit Kameroen is met zijn 42 jaar in 1994 nog altijd de oudst scorende speler op een WK. Let bij het tweede doelpunt in dit filmpje uit 1990 ook op het balgevoel van onze grote vriend René Higuita.
De komende beelden uit 1994 zullen bij menig Nederlandse voetbalfan nog op het netvlies staan. Bebeto was net vader geworden en vierde het tweede doelpunt van Brazilië daarom wiegend, samen met Romario en Mazinho.
Zouden de Nederlandse invloeden van Guus Hiddink gezorgd hebben voor de schaatspassen die de Koreaan Ahn maakte na zijn goal tegen USA op het WK van 2002?
Brian Laudrup ging er maar even bij liggen na zijn streep tegen Brazilië op het WK van 1998.
De overwinning van Senegal op regerend wereldkampioen Frankrijk in de openingswedstrijd van het WK in 2002 was een sensatie, mede door het feestje na de goal van Papa Bouba Diop.
Ben benieuwd wat turncommentator Hans van Zetten hiervan zou vinden… Er komt echt geen einde aan de serie sprongen van Julius Aghahowa na zijn goals voor Nigeria. Zijn landgenoot Obafemi Martins kan er ook wat van, dus het is te hopen dat hij nog een goal maakt op dit WK.
Het gaat helaas niet altijd goed, zo bewees Boudewijn Zenden in de troostfinale van het WK in 1998. De salto die hij probeerde te maken na zijn goal tegen Kroatië kwam niet van de grond.
Month: juni 2010
Voetbaltempels
Voor grote sportevenementen worden vaak kolossale en revolutionaire stadions neergezet, zo ook in Zuid-Afrika. Kers op de taart is Soccer City in Johannesburg, waar vanmiddag de openingswedstrijd wordt gespeeld tussen Bafana Bafana en Mexico. Het ontwerp is geïnspireerd op een Afrikaanse pot, een uitgeholde kalebas waaruit wordt gegeten. Soccer City is niet het eerste spectaculaire stadion waarin een WK wordt gespeeld, een overzicht van tien bijzondere voetbaltempels uit de voetbalgeschiedenis.
Het Aztekenstadion in Mexico-Stad is het enige stadion ter wereld waar twee keer de WK-finale werd gespeeld. In 1970 werd het legendarische Braziliaanse elftal onder leiding van Pélé er voor de derde keer wereldkampioen en in 1986 versloeg Maradona’s Argentinië de West-Duitsers. Maradona maakte er in de kwartfinale van hetzelfde WK tegen Engeland ook zijn beruchte Hand van God-doelpunt en voltooide zijn beroemde solo met het doelpunt van de eeuw. Azteca was in 1968 niet het hoofdstadion van de Olympische Spelen in Mexico-Stad, maar de voetbalwedstrijden werden er wel gespeeld.
Centenario in Montevideo werd gebouwd ter ere van het honderdjarig bestaan van Uruguay en voor het eerste WK uit de geschiedenis in 1930. Het Zuid-Amerikaanse land won destijds in hun nieuwe thuishaven de finale van Argentinië en speelt nog steeds regelmatig interlands in hetzelfde stadion, dat ook vaak het decor is van de stadsderby tussen Peñarol en Nacional.
Het Nederlands Elftal verloor in 1978 voor de tweede keer op rij de WK-finale. Argentinië was de baas in het eigen El Monumental in Buenos Aires. Met de vele lichtblauwe en witte snippers was het stadion destijds een ware heksenketel. Het stadion lag op loopafstand van de martelkamers van de Argentijnse Junta en het WK heeft hierdoor nog steeds een nare bijsmaak voor velen. River Plate en het Argentijns elftal zijn nog steeds de bespelers van El Monumental.
In het Olympiastadion van München liep Nederland in 1974 tegen een ander nationaal trauma op, maar vierde het ook succes op het EK in 1988. Het stadion werd gebouwd voor de Olympische Spelen van München in 1972. Mede daardoor heeft de atletiekbaan een prominente plaats in het bouwwerk, wat het stadion voor voetbalwedstrijden minder aantrekkelijk maakt. De toeschouwers zitten relatief ver van het veld en niet alle zitplaatsen zijn overdekt. Bespeler Bayern München is inmiddels uitgeweken naar de moderne Allianz Arena. Het Olympiastadion blijft een monument voor de sport en is nog steeds een architectonisch meesterwerk. Het doorzichtige hangende dak was begin jaren zeventig baanbrekend.
Over trauma’s gesproken, Brazilië had in 1950 genoeg aan een gelijkspel tegen Uruguay om wereldkampioen te worden. Op eigen bodem in het Maracanã dat speciaal voor dit kampioenschap was gebouwd, werd met 2-1 verloren van hun rivaal en buurland. De wond is nog altijd niet helemaal geheeld. Marcanã had oorspronkelijk plaats voor 183.000 toeschouwers. Door de komst van zitplaatsen en veiligheidsmaatregelen is de capaciteit nu 95.000. Wat de elipsvormige kolos extra bijzonder maakt, is dat de ringen ondoorbroken rondlopen. Het enigszins vervallen stadion in Rio de Janeiro zal worden opgeknapt en in 2014 opnieuw gebruikt worden voor het WK dat aan Brazilië is toegewezen.
Geen WK-stadion, maar toch speciaal genoeg om in dit rijtje thuis te horen: het Estádio Municipal de Braga in Portugal. Niet zozeer de grootte maar de locatie maakt het stadion bijzonder. Achter één van de doelen bevindt zich geen tribune maar vormt een enorme rotswand het decor. Nederland speelde tijdens het EK van 2004 tegen Letland in deze bijzondere setting.
De Allianz Arena in München is gebouwd voor het WK van 2006. Het stadion lijkt van de buitenkant op een luchtkussen en kan in drie kleuren verlicht worden: rood als Bayern München thuis speelt, blauw als 1860 München in actie komt en wit als het de thuishaven is van die Mannschaft.
Met de twee wereldberoemde torens was Wembley in Londen decennia lang een ware voetbaltempel. Het stadion vormde het decor van de door Engeland gewonnen WK-finale van 1966 en de eindstrijd van het EK in 1996. Pelé noemde Wembley ooit de kerk van het voetbal.
Inmiddels hebben de torens plaats gemaakt voor een hypermodern nieuw stadion, maar het heilige gras groeit nog steeds. Drie jaar geleden is het nieuwe Wembley geopend. Het ontwerp met een enorme boogconstructie is van de hand van Sir Norman Foster. Wembley 2.0 biedt plaats aan 90.000 toeschouwers.
De Rose Bowl in Pasadena is samen met het Råsunda Stadion in Stockholm het enige stadion waar zowel de finale van het WK voetbal voor mannen als voor vrouwen is gespeeld. De enorme arena staat in een voorstad van Los Angeles en wordt vooral gebruikt voor American football. In 1994 vond de WK-finale tussen Brazilië en Italië plaats in de Rose Bowl. De Brazilianen wonnen na strafschoppen, Roberto Baggio miste de beslissende penalty.
Foodmama aan de kant voor de FIFA
Tegenlicht herhaalt in de aanloop naar het WK op 8 juni (23.55, Ned. 2) de aflevering Trademark 2010. Deze documentaire schetst een minder rooskleurig beeld voor de locale bevolking dan de organisatie van het WK wil doen voorkomen. Het programma is een aanrader voor de sportliefhebber die ook geïnteresseerd is in wat zich naast het sportveld afspeelt bij een grootschalig evenement. Onderstaande recensie verscheen eerder in KRO Magazine.
De nieuwe stadions voor het WK voetbal van volgend jaar in Zuid-Afrika naderen hun voltooiing. Tegenlicht stelt de vraag of de bevolking ook profiteert van de miljardeninvesteringen die gedaan worden voor het toernooi.
Bij de toekenning van de eerste eindronde van het WK voetbal aan een Afrikaans land waren de verwachtingen hooggespannen. Tegenlicht toont vanavond echter de schaduwzijde van de kolossale stadions die in Zuid-Afrika in aanbouw zijn. Bouwvakkers en kleine, lokale ondernemers dreigen het onderspit te delven. De programmamakers hebben de hand weten te leggen op vertrouwelijke contracten tussen de Zuid-Afrikaanse organisatie en wereldvoetbalbond FIFA. Het komt er op neer dat vrijwel alle rechten bij de FIFA en zijn partners liggen; voor de lokale ondernemers blijft er weinig over.
Zo hebben de partners van de FIFA het alleenrecht op het verkopen van eten en drinken in en rond de stadions en in de fanparken. De foodmama’s die nu met hun stalletjes bij de stadions de bouwvakkers van eten voorzien, hebben het nakijken. Het is nog afwachten hoe streng de regels gehanteerd worden, maar er bestaat een kans dat zelfs de marktkramen in het centrum plaats moeten maken voor bijvoorbeeld McDonald’s.
Ook op het gebied van het verkopen van fanartikelen blijken de mogelijkheden beperkt. De FIFA bezit ook op dit terrein alle rechten en daar is niet iedereen van op de hoogte. Pijnlijk is het beeld van een kleine ondernemer in een township die voetbalfiguren maakt van oude colablikjes en een collega die fanartikelen maakt van bouwhelmen die hij met de hand beschildert. Zij weten niet dat alle termen die met het WK te maken hebben, beschermd zijn en ze hun werk volgend jaar niet mogen verkopen. Een treurig gegeven, hoewel het natuurlijk nog afwachten is hoe streng er gecontroleerd gaat worden.
Centraal punt in de uitzending is de bouw van het Green Point-stadion in Kaapstad, gelegen op een prachtige locatie aan het water en ver weg van de townships. De toekenning van het WK betekende werkgelegenheid voor lokale bouwvakkers, maar de vreugde blijkt van korte duur. De arbeidsvoorwaarden zijn onveranderd slecht en de arbeiders zijn na het WK waarschijnlijk weer werkloos. Net zoals het nieuwe stadion trouwens, dat eigenlijk te groot is. Na acht wedstrijden is de kans groot dat het vooral leeg staat; een monument van het FIFA-imperialisme.
Dit artikel verscheen eerder in KRO Magazine. Voor wie meer wil lezen over dit onderwerp is het boek De droom van Zuid-Afrika, achter de schermen bij het WK van 2010 van Floor Milikowski en Evelien Hoekstra een goede optie.