Kaatsen is misschien niet de bekendste sport van Nederland maar wel een hele oude én mooie. Daarom stond een bezoek aan de jaarlijkse PC (wat verwijst naar de organiserende Permanente Commissie der Franeker Kaatspartij) al een tijdje hoog op de sportbucketlist. Het is namelijk de oudste sportklassieker van Nederland. De vijfde woensdag na 30 juni is de hoogtijdag van de kaatssport en wordt It Sjûkelân in Franeker met tijdelijke tribunes omgetoverd tot een ware sporttempel.
De 48 beste mannelijke kaatsers doen mee in parturen (teams) van drie. Er is ook een vrouwelijke variant, maar die wordt op een ander moment en in een andere plaats gehouden. Wij waren al vroeg naar Friesland afgereisd om niets te hoeven missen van alle gebruiken en tradities rondom de wedstrijden. Aan het begin worden de winnaars van het jaar ervoor nog eens gehuldigd en wordt het Friese volkslied gespeeld. De kaarten hebben we maanden van de voren gekocht via internet en het is stijf uitverkocht. Behalve kijken naar sport is het ook een echt dagje uit: eten en drinken mee en het weer is perfect.
Telegraaf
Het gaat voor mij te ver om de sport echt goed uit te leggen, daarvoor weet ik er nog niet genoeg van. Kort gezegd (correct me if I’m wrong) is de bedoeling van het spel punten te scoren door het maken van kaatsen en de bal, die met de handpalm wordt geslagen, over de boppelijn te krijgen. Het kostte mij wat tijd om het spel goed te begrijpen, maar dankzij uitleg en deskundig commentaar van een Friese vriend tijdens de wedstrijden zaten we er toch vrij snel in. Het is echt een spannend kijkspel dat vanaf de tribune is goed te volgen is. De scores worden bijgehouden op een speciaal scorebord, de telegraaf. Drie punten leveren een ‘eerst’ op, vergelijkbaar met een game bij tennis. Drie eersten zijn een ‘spel’ (een set) en twee spellen een gewonnen wedstrijd. Ga voor een uitgebreidere speltuig naar Kaatsen.nl.
Er wordt gespeeld via een afvalsysteem en de wedstrijden volgen elkaar in hoog tempo op. In de eerste rondes zijn er steeds twee wedstrijden tegelijk, even wennen bij het kijken maar er is wel altijd actie. Het kaatsballetje is klein maar toch wel goed te volgen, het publiek zit er bovenop en leeft hartstochtelijk mee. Wat mij opvalt is dat de spelers fit zijn maar dat ook positiespel erg belangrijk is. Er doen ook een aantal jonge spelers mee die opvallend goed scoren.
Ondanks het spektakel is het voor ons ook best een lange zit. Vanwege de houten bankjes op de tribune en omdat de laatste wedstrijden bloedstollend spannend zijn, loopt het programma behoorlijk uit. De ervaren bezoekers hebben kussentjes bij zich. Ook de finale wordt in extremis beslist, dus was het meer dan de moeite waard dat we tot het einde zijn blijven zitten. Niet de topfavoriet wint, maar het partuur van Peter van Zuiden vecht zich naar de zege. En verrassingen zijn altijd mooi in de sport.
Koning
Na de finale kiest een geheime commissie één koning (de beste speler) uit het winnende partuur, hij krijgt de zilveren koningsbal omgehangen. Als teamsporter komt dat toch een beetje vreemd op mij over, je wint tenslotte als team en niet alleen, maar het is blijkbaar traditie dus hoort het erbij. Deze dag is Allard Hoekstra uit Franeker (die dus een thuiswedstrijd speelde) de gelukkige. En ondanks mijn beperkte kaatskennis kan ik mij daar toch prima in vinden. Hij was een opvallende speler die zich op belangrijke momenten onderscheidde en ook zijn enthousiasme was mooi om te zien. Al met al een geslaagde dag en er kan weer een bijzonder sportevenement worden afgevinkt.