Foto: rio2016.comDe Olympische Spelen van Rio staan voor de deur, voor de derde keer in een land op het zuidelijk halfrond na Melbourne (1956) en Sydney (2000) en voor de tweede keer in Latijns-Amerika na Mexico (1968). De aanloop naar de Spelen is op zijn zachts gezegd chaotisch te noemen. Vervuild zeewater, het zika-virus, corruptie, accommodaties en voorzieningen die niet af zijn, een land in politieke crisis: de voorbereiding verloopt alles behalve vlekkeloos. Dat is niet nieuw in de olympische geschiedenis. The Games must go on, zoals het altijd is gegaan (behalve tijdens WO I en WO II) en dat zal nu waarschijnlijk niet anders zijn. Rio zal zo goed en zo kwaad als het gaat klaar zijn om de sportwereld te ontvangen, de smeulende puinhoop van de tekorten die achterblijven zijn van later zorg. Hier ligt wel een verantwoordelijkheid voor het IOC bij het toewijzen van de Olympische Spelen aan kandidaatsteden.

Hypocriet

Er moet echt iets gebeuren bij het vastleggen van financiële draagkracht van de organiserende stad en het inbouwen van toetsingsmomenten hierop, ook voor kwesties als mensenrechten. Want niemand zit erop te wachten dat er iedere keer weer discussie is in de aanloop naar de Spelen, wanneer het eigenlijk al te laat is. Het besluit is niet meer terug te draaien, het verpest het sportieve feestje en stoort sporters bij hun voorbereiding. Dat wil niet zeggen dat er geen oog mag zijn voor de wantoestanden, maar het is hypocriet om ze de boventoon te laten voeren. Daar is het al veel te laat voor. Hopelijk heeft Tokio over vier jaar zijn zaakjes beter voor elkaar en zal er in de toekomst beter gekeken worden naar de haalbaarheid van het houden van Olympische Spelen in het organiserende land.

In 2008 werden sporters opgeroepen tot een boycot van de spelen in Beijing vanwege de schrijnende mensenrechtensituatie in China, en in Mexico in 1968 vielen zelfs honderden doden bij studentenprotesten in de aanloop van naar Spelen. Sport en politiek moeten volgens de olympische gedachte strikt gescheiden blijven, maar bij zulke misstanden is dat moeilijk vol te houden. De Mexicaanse autoriteiten wisten de slachting en de arrestatie van onschuldige demonstranten toen behoorlijk stil te houden, dat is tegenwoordig met sociale media gelukkig niet meer denkbaar. In de aanloop naar het WK voetbal twee jaar geleden waren er in Brazilië ook demonstraties tegen de geld verspillende bouw van nieuwe stadions dat beter aan gezondheidszorg en onderwijs had besteed kunnen worden, waardoor daar wel aandacht voor was.

Boycots

Vroeger werden de Olympische Spelen regelmatig geteisterd door boycots, vooral in de tijd van de Koude Oorlog. Melbourne werd in 1956 geboycot door Nederland en nog een paar westerse landen vanwege de Russische inval in Hongarije, terwijl de Sovjet-Unie en Hongarije zelf gewoon meededen. Een stuk serieuzer was de boycot van de Verenigde Staten en hun bondgenoten bij de Olympische Spelen van Moskou in 1980, die in 1984 in Los Angeles door de Sovjet-Unie en hun bondgenoten werd beantwoord. De gedachte dat politiek buiten het stadion moet worden gehouden is dan lastig vol te houden. Nu is een dergelijke grote boycot nog lastig voor te stellen, er gaan soms wel stemmen op zoals bij Beijing in 2008 maar in de praktijk komt het er niet van. Wel dreigen Russische atleten nu te worden uitgesloten van deelname wegens structureel door de overheid georganiseerd dopinggebruik en het ontlopen van controles. Een boycot is het niet, politiek is het zeker wel. Het laatste woord is hierover nog niet gezegd, aangezien atleten die geen doping hebben gebruikt zich ernstig benadeeld voelen. En terecht natuurlijk, maar hoe bewijs je je onschuld nog in een wereld van manipulatie en wie gelooft je nog?

Ondanks alles laten wij sportfans ons feestje niet zomaar afpakken en de Brazilianen zullen dat grotendeels ook niet doen. The Games must go on, om die beladen woorden van Avery Brundage nog maar eens te herhalen. Maar het wordt tijd dat men in het IOC-hoofdkantoor in Lausanne wakker wordt en er eindelijk eens voor gaat zorgen dat de gaststad aan bepaalde voorwaarden moet doen, financieel en moreel. Want de Olympische Spelen moeten een sportfeest zijn voor sporters en fans van over de hele wereld. Daarbij hoeven de problemen van deze tijd zeker niet te worden verzwegen, maar moet sport juist kunnen verbroederen zoals de Spelen bedoeld zijn. Zonder vervelende nasmaak.

Foto: rio2016.com


Tijd voor een nieuw olympisch dagboek, want de ticket naar Rio is geboekt! Niets staat een nieuw avontuur meer in de weg, al is het dit keer wat verder dan Londen. Maar ook een extra mooie reden om Rio eens te bezoeken.

Kaarten voor diverse wedstrijden zijn in de pocket: o.a. hockey, tennis, rugby, turnen, boogschieten en natuurlijk mag beachvolleybal op Copacabana niet ontbreken. Misschien is dat onderdeel wel een beetje te vergelijken met tennis op Wimbledon in Londen: heilige grond voor die sport.

Ook de tijdrit van Tom Dumoulin en de wegwedstrijd van de dames gaan we meemaken. Zij rijden immers gewoon over de openbare weg van Rio. Hopelijk zal de Braziliaanse stad onder toeziend oog van het standbeeld van Jezus Christus deze zomer oranje gaan kleuren, al was het alleen al bij zonsopkomst -en ondergang 🌅

HUP HOLLAND HUP

Je Annie

Het is precies een jaar geleden dat Londen even het hart van de sportwereld was. De Olympische Spelen werden een feest en het was altijd al mijn droom dit een keer mee te maken. Die droom kwam uit, maar wat lijkt het alweer lang geleden. Mooie herinneringen blijven, en bij gebrek aan een echte sportzomer tijd voor een terugblik aan een bijzondere trip!

Day 1

Tower Bridge

Op de dag van de opening landen we in olympisch Londen, ik was er al vaker maar het is duidelijk anders dit keer. Overal is het olympische logo zichtbaar, een olympische baan op straat en op het vliegveld worden we al ontvangen door een hele vriendelijke Britse ambassadrice die ons overlaad met tips en foldertjes. De toon voor de komende dagen is gezet.

Overal op straat en in de metro tref je mensen in hun landskleuren: supporters, sporters of begeleiders, de laatste herkenbaar aan de accreditaties om hun nek. De Britten hebben het metroverkeer maximaal opgevoerd en hoewel het soms stampvol is, gaat het reizen bijna altijd goed. We beginnen met een bezoek aan de Tower Bridge, voor de gelegenheid versierd met de olympische ringen. Het is ontzettend druk, later blijkt omdat de olympische vlam zou passeren, maar dat hadden we even gemist. We doen licht tegen beter weten in nog een poging bij de openingsceremonie te komen, maar verder dan de buitenste ring van het Olympic Parc komen we niet. De sfeer die er heerst is bijzonder en vol verwachting, met iedere tien meter een vrijwilliger die de meute de goede kant opstuurt en je een ‘great day’ wenst. We bekijken de opening in het Holland Heineken House, ook leuk maar natuurlijk waren we er graag bij geweest. De terugreis naar het hotel is hectisch, ook hier heeft de NS (sponsor van het HHH) bussen ingezet maar het is stressen en duwen om de laatste metro te halen.

Day 2

Horse Guards Parade

De eerste dag van de Olympische Spelen begint vroeg. Samen met nog vele andere supporters gaan we op weg naar The Mall, waar zowel het beachvolleybal als wielrennen is. Het wielrennen is grotendeels gratis te zien en met Cavendish als thuisfavoriet trekt het veel publiek. De stromen komen door elkaar en de Britse vrijwilligers die niet hadden verwacht dat de vele buitenlanders hun cue-technieken niet snappen, raken lichtelijk in paniek. Toch bereiken we redelijk vlot de ingang van Horse Guards Parade waar de securitycheck wacht, de eerste van velen. Wel terecht natuurlijk, maar de zwaarbewapende Britse militairen zijn erg vriendelijk waardoor de sfeer toch gemoedelijk blijft. Grappig is dat bij de eettentjes nergens reclame is, maar bijvoorbeeld slechts ‘fish’ op de borden staat. In de toiletten zijn de merknamen van de handdrogers zelfs afgeplakt. Voor de officiële partners van het IOC is uiteraard wel alle ruimte.

Dancers

Het beachvolleybaltoernooi wordt afgewerkt in een speciaal opgebouwd stadion op de paradeplaats van de Horse Guards Parade. Een unieke locatie middenin Londen met fantastisch uitzicht op het parlement, de Big Ben en London Eye. De zon schijnt en de sport is erg attractief om naar de kijken, de spelers vechten voor iedere bal en de speaker en opzwepende muziek doen de rest. Tijdens de time outs verzorgen Ken en Barbie-achtige dansers in strandkleding een behoorlijk lachwekkende performance. De sfeer zit er lekker in, waarschijnlijk mede door het bier dat vooral de Britten ondanks de vroege zaterdagmorgen moeiteloos wegwerken. Dat bier wordt overigens verkocht in plastic flesjes, wat mij nogal verbaast. In voetbalstadions zal je dat nooit tegenkomen. Later, tijdens de 100-meter finale zou er met zo’n flesje worden gegooid, dus over vier jaar in Rio zullen we ze ook wel niet meer terugzien.

Judo

De tweede venue van de dag die we bezoeken is ExCel, een enorm Jaarbeursachtig complex waar ook tafeltennis en verschillende vechtsporten worden gedaan. Wij komen voor het judo, waarbij de Nederlandse deelnemers van die dag Birgit Ente en Jeroen Mooren er helaas al uitliggen. Ente neemt later nog plaats op de behoorlijk oranje gekleurde tribune, in tranen. Haar olympische droom ligt in duigen. Ondanks dat ‘we’ niet meer meedoen, genieten we toch van mooie en spannende sport. Uiteindelijk winnen een Rus en een Braziliaanse judoka en is het toch ook bijzonder een medailleceremonie mee te maken. Na afloop blijkt de grootte van de Olympische Spelen, ExCel stroomt leeg en het dichtbij zijnde metrostation wordt afgesloten vanwege de drukte. We worden omgeleid en na een wandeling komen we bij een andere waar het minder druk is. In het hotel kijken we op tv naar de zwemfinale waarbij de Nederlandse dames net naast het goud grijpen. Enigszins teleurgesteld gaan we toch nog even naar het Holland House. Helaas lopen er vrij veel bobo’s rond die avond, de mythe van het HHH krijgen we daardoor niet helemaal mee. Het sponsorgehalte is erg hoog en wat er verkocht wordt is duur. Bij een huldiging zal het er ongetwijfeld geweldig zijn, maar ons viel het wat tegen.

Day 3

Olympic Parc

Pringle

Het olympisch hockeytoernooi start vandaag al vroeg met de dames en wij gaan naar Nederland – België. We vertrekken om half 8 uit het hotel, want na aankomst bij het Olympic Parc is het nog een behoorlijke wandeling naar de Riverbank Arena, het hockeystadion. Het is nog betrekkelijk rustig dus ook een mooie gelegenheid om even rond te kijken. We passeren het olympisch stadion, het zwemstadion, de wielerbaan, de orbit en de enorme olympische shop. Eenmaal in het hockeystadion pikken we nog net de tweede helft van Nieuw-Zeeland tegen Australië mee. Nieuw dit olympisch toernooi is dat er op een blauw veld met een gele bal gespeeld wordt, het is opvallend hoeveel beter het spel zo te volgen is. Er zitten veel Nederlanders op de tribune, waaronder Willem-Alexander en Maxima en enthousiast aanmoedigende prinsesjes en ook Filip en Mathilde van België zijn er met hun kinderen. Naast mij zit een Nederlandse vrouw die helaas meer oog heeft voor haar iPhone en het bellen van haar connecties dan voor de sport op het veld, maar gelukkig is de rest om mij heen wel enthousiast. Nederland wint vrij eenvoudig en in de tweede helft slaat het weer om en worden we verrast door een echte Britse shower, de poncho’s hebben we dus niet voor niets mee. Op de terugweg is het een stuk drukker op het olympic parc, het lijkt wel een mierenhoop. De shop slaan we over, want er staat een gigantische rij.

Hockey

Royals

We gaan op weg naar Knightsbridge om de wegwedstrijd van het wielrennen bij de vrouwen te gaan bekijken. We vinden een lunchtentje pal aan het parcours en tegenover Harrods en hebben ruim de tijd om even lekker te lunchen. Via de internetradio volgen we de koers en het blijkt dat Marianne Vos samen met twee anderen op kop rijdt. Als we buiten langs de dranghekken staan in afwachting van de rensters breekt de Londense hemel opnieuw open: een enorme hoosbui dus wederom de poncho’s aan. Er is tijd om precies één foto te maken en Marianne haar naam na te schreeuwen. De rensters die voorbij flitsen in het noodweer geven een heroïsch beeld. Op de radio horen we dat Vos wint in de sprint en we staan in de stromende regen te juichen op een Londense stoep met de oortjes in. We worden gefeliciteerd alsof we zelf hebben gewonnen door willekeurige Britten die ook stonden te kijken en later nog in de metro door een vrijwilliger die we eerder de weg hadden gevraagd: ‘Your lady won!’. Sport verbroedert en we drinken er samen met nog wat andere Nederlanders een pint op in een pub. Op de terugweg naar het hotel gaan we langs de olympische shop op St. Pancras station en kopen voor een vermogen aan olympische souvenirs onder het motto ‘nu we er toch zijn’. We eten in een restaurant met sport op een groot scherm en daarna nog naar het HHH, helaas zonder huldiging van Marianne Vos want ze moet later die week nog de tijdrit rijden. We zien wel haar ouders bij de uitgang. Het was een fantastische dag: met olympisch hockey, het koningshuis en een gouden medaille. Wat wil je nog meer?

De Vos is los

Day 4
Een bezoek aan Wimbledon zorgt voor een passende afsluiting van vier fantastische dagen Olympische Spelen. Het complex ligt aan de rand van een typisch Engelse woonwijk waar je eerst doorheen wandelt vanaf de metro. Maar dan ineens zit je met je neus bovenop het heilige gras. Het complex is prachtig aangelegd met klimop en overal bloembakken en ook de olympische aankleding is geheel in stijl paars en groen. We hebben kaarten voor het centre court en ondanks dat we vrij hoog onder het dak zitten, heb je toch het gevoel bovenop de baan te zitten. De spelers dragen geen wit zoals gebruikelijk is op Wimbledon maar de kleuren van hun land en dat is een apart gezicht. We hebben het enorm getroffen met het speelschema, want we krijgen eerst een wedstrijd te zien van Azarenka en daarna zelfs van Federer! Azarenka blijkt nog harder te schreeuwen dan op tv en de Zwitser maakt korte metten met Beneteau. We genieten van zijn spel en vooral van zijn backhand waarmee hij de Fransman soms alle hoeken van de baan laat zien. Hoewel het in het begin nog rustig is, zitten de tribunes tijdens de wedstrijd van Federer lekker vol en moet hij zelfs wachten met serveren vanwege de wave die rondgaat.

Federer

Voor we het weten is de wedstrijd afgelopen en moeten we ons haasten naar het vliegveld. The games will go on, maar dan op televisie, de mooie successen van Epke, Dorian, Ranomi, de hockeyteams en vele anderen zouden nog volgen. De dagen in Londen gingen ontzettend snel voorbij, vanwege ons drukke schema en de vele indrukken en mooie momenten. Wat echt opviel was de gemoedelijke sfeer die heerstte in Londen, waar de Britten normaal vaak ook al zo vriendelijk en beleefd zijn en rustig in de rij staan. Met de vele nationaliteiten die er rondlopen, met of zonder sportkleding voel je je echt een wereldburger op de Olympische Spelen. Mensen zijn over het algemeen erg vriendelijk en maken makkelijker contact met elkaar. Er is concurrentiestrijd op een leuke sportieve manier. De liefde voor de sport heb je gemeen. Helaas geldt dit niet voor alle sponsors en bobo’s, maar sport en commercie kunnen nou eenmaal niet zonder elkaar.

De olympische droom die ik al van kinds af aan had om ooit de Olympische Spelen mee te maken, is meer dan uitgekomen. Ik vrees dat ik voorgoed besmet ben en hoop er over drie jaar in Rio weer bij te zijn. Want zoals inmiddels koning Willem-Alexander het verwoordde in Londen Late Night: ‘De Olympische Spelen zijn mooier dan 26 WK’s bij elkaar.’ Amen.

The Baltimore Bullet en andere olympische geuzennamen

Michael Phelps is ook maar een mens. Toch werd The Baltimore Bullet gisteren in Londen na twee nederlagen de beste olympiër aller tijden. Wil je als een beetje succesvolle sporter echt meetellen, dan moet je op zijn minst een goede bijnaam hebben. Bijnamen worden vaak bedacht door fans of journalisten en de ene is origineler dan de andere. Vaak wordt de bijnaam afgeleid van de naam van de sporter, van uiterlijke kenmerken of heeft het iets met de cultuur van het land van herkomst te maken. Superlatieven schieten daarbij zelden te kort.


De Zwarte Gazelle

Wilma Rudolph

Wilma Rudolph won in Rome drie keer goud: op de 100 meter, 200 meter en 4x 100 meter. Vanwege haar snelheid en haar lange benen werd ze De Zwarte Gazelle genoemd. Nu klinkt dat enigszins racistisch, maar daar deden ze in 1960 nog niet moeilijk over. Verder is opmerkelijk aan haar dat ze als kind aan polio leed.

Spartacus

Spartacus

Waar de bijnaam van Fabian Cancellara op slaat, behoeft weinig uitleg. De geblokte Zwitser werd in 2008 olympisch kampioen tijdrijden in Beijing.

The Flying Finn

Flying Finns

Net als meerdere Vliegende Hollanders heb je ook meerdere Flying Finns. Deze bijnaam staat synoniem voor de Finse hardlooptraditie die met name in de jaren ’10, ’20 en ’30 van de vorige eeuw furore maakte. De eerste vliegende Fin was Hannes Kolehmainen (4x goud in 1912 en 1920), gevolgd door Paavo Nurmi (9x goud in 1920, 1924 en 1928), Ville Ritola (5x goud in 1924 en 1928), Volmari Iso-Hollo (2x goud in 1932 en 1936) en tot slot Lasse Virén (4x goud in 1972 en 1976). Het is dus al een tijd stil rond de Finnen op atletiekgebied, maar ook in andere sporten wordt de bijnaam gebruikt. Zoals voor de skispringers Matti Nykänen en Janne Ahonen en coureurs Mika Häkkinen en Kimi Räikkönen.



De Vliegende Huisvrouw

FBK

In variatie op De Vliegende Hollander hebben “we” natuurlijk De Vliegende Huisvrouw: Fanny Blankers-Koen. Ze was al moeder van twee kinderen toen ze haar vier gouden medailles won. Ook werd ze The Flying Dutchmam genoemd.

Jesse

Jesse Owens
Nog zo’n gigant uit de atletiek. Niet iedereen zal weten dat Jesse eigenlijk ook een bijnaam is. De winnaar van drie gouden medailles in 1936 heet namelijk officieel James Cleveland Owens.


Bami

Naomi van As

Soms ontstaan bijnamen binnen een ploeg waardoor ze voor buitenstaanders onbegrijpelijk zijn. Zo wordt hockeyster Naomi van As Bami genoemd door haar teamgenoten, naar eigen zeggen deels vanwege haar licht Aziatische uiterlijk. Ze vertelt erover in de documentaire Van begin tot goud:


Tarzan

Tarzan
Johnny Weissmüller kreeg zijn bijnaam pas na zijn zwemcarrière. De vijfvoudig olympisch kampioen verruilde zijn zwembroek voor een lendendoekje en schitterde als filmheld Tarzan.

The Baltimore Bullet

Michael Phelps
Alliteraties doen het altijd goed, zo ook bij de beste olympiër aller tijden. Michael Phelps won al 19 olympische medailles (bijgewerkt tot 1 augustus 2012) en overtroefde daarmee Sovjet-turnster Larissa Latynina. Hij komt uit Baltimore, dus is de combinatie snel gemaakt.


The Dutch Dolphin

VDH

Naar onze eigen grootste zwemmer ooit is bij leven al een stadion vernoemd. Pieter van den Hoogenband won drie keer goud en werd naast The Dutch Dolphin ook wel Hoogie genoemd. Blijkbaar is Van den Hoogenband wel tevreden met zijn bijnaam want hij gebruikt @TheDutchDolphin op Twitter.

Flo-Jo

Flo-Jo
Florence Griffith-Joyner was een stijlicoon en haar tijd ver vooruit. Zo liep ze met een capuchon, net als Cathy Freeman twaalf jaar later in Sydney, en droeg ze een trendy riempje tijdens haar gouden race in Seoul. De atletiekbaan was de catwalk van de veel te jong overleden Flo-Jo.

Lightning Bolt/ Thunderbolt

Usain Bolt

Grote kampioenen hebben soms meerdere bijnamen. Op de snelheid van Usain Bolt staat vooralsnog geen maat. De Jamaicaan is houder van het wereldrecord op de 100 en 200 meter en regerend olympisch kampioen op beide afstanden. Vandaar de bijnamen Lighting Bolt en Thunderbolt. Cool Runnings had ook gekund, naar de film over het Jamaicaanse bobsleeteam. Dat doet teveel af aan de prestaties van Bolt, bij wie winnen toch echt belangrijker is dan meedoen.

Wo-Tho-Huck

Jim Thorpe

Eigenlijk is dit geen bijnaam, maar de indianennaam van Jim Thorpe die Lichtend pad betekent. De atleet kreeg in Amerika als kind regelmatig te maken met racisme vanwege zijn Indiaanse afkomst. In 1912 won Thorpe goud op de vijfkamp en de tienkamp in Stockholm maar moest deze medailles later inleveren. Hij zou geen amateur zijn geweest omdat hij wat geld had verdiend met het spelen van honkbal. Thorpe werd pas na zijn dood gerehabiliteerd door het IOC, na het aftreden van voorzitter Avery Brundage. Was het rancune van Brundage, die zelf deelnemer was aan de tienkamp in 1912? We zullen het nooit zeker weten. Een treurig verhaal is het wel.


Elisa Casanova

Elisa Casanova

We sluiten af met Elisa Casanova, die er eigenlijk ook niet bijhoort omdat ze echt zo heet. De uitstraling van de Italiaanse waterpoloster is zeker in actie alles behalve charmant te noemen. Mede daardoor is haar achternaam toch een soort geuzennaam. En dan speelde de kolossale aanvalster tijdens de Olympische Spelen van 2008 ook nog eens met een gezichtsmasker vanwege een gebroken neus, wat haar Hannibal Lecter-look extra verstekte.