by ·1 Comment

Greenpoint-stadion Kaapstad

Tegenlicht herhaalt in de aanloop naar het WK op 8 juni (23.55, Ned. 2) de aflevering Trademark 2010. Deze documentaire schetst een minder rooskleurig beeld voor de locale bevolking dan de organisatie van het WK wil doen voorkomen. Het programma is een aanrader voor de sportliefhebber die ook geïnteresseerd is in wat zich naast het sportveld afspeelt bij een grootschalig evenement. Onderstaande recensie verscheen eerder in KRO Magazine.

De nieuwe stadions voor het WK voetbal van volgend jaar in Zuid-Afrika naderen hun ­voltooiing. Tegenlicht stelt de vraag of de bevolking ook profiteert van de miljarden­investeringen die gedaan worden voor het toernooi.

Bij de toekenning van de eerste eindronde van het WK voetbal aan een Afrikaans land waren de verwachtingen hooggespannen. Tegenlicht toont vanavond echter de schaduwzijde van de kolossale stadions die in Zuid-Afrika in aanbouw zijn. Bouwvakkers en kleine, lokale ondernemers dreigen het onderspit te delven. De programmamakers hebben de hand weten te leggen op vertrouwelijke contracten tussen de Zuid-Afrikaanse organisatie en wereldvoetbalbond FIFA. Het komt er op neer dat vrijwel alle rechten bij de FIFA en zijn partners liggen; voor de lokale ondernemers blijft er weinig over.

Zo hebben de partners van de FIFA het alleenrecht op het verkopen van eten en drinken in en rond de stadions en in de fanparken. De foodmama’s die nu met hun stalletjes bij de stadions de bouwvakkers van eten voorzien, hebben het nakijken. Het is nog afwachten hoe streng de regels gehanteerd worden, maar er bestaat een kans dat zelfs de marktkramen in het centrum plaats moeten maken voor bijvoorbeeld McDonald’s.

Ook op het gebied van het verkopen van fanartikelen blijken de mogelijkheden beperkt. De FIFA bezit ook op dit terrein alle rechten en daar is niet iedereen van op de hoogte. Pijnlijk is het beeld van een kleine ondernemer in een township die voetbalfiguren maakt van oude colablikjes en een collega die fanartikelen maakt van bouwhelmen die hij met de hand beschildert. Zij weten niet dat alle termen die met het WK te maken hebben, beschermd zijn en ze hun werk volgend jaar niet mogen verkopen. Een treurig gegeven, hoewel het natuurlijk nog afwachten is hoe streng er gecontroleerd gaat worden.

Centraal punt in de uitzending is de bouw van het Green Point-stadion in Kaapstad, gelegen op een prachtige locatie aan het water en ver weg van de townships. De toekenning van het WK betekende werkgelegenheid voor lokale bouwvakkers, maar de vreugde blijkt van korte duur. De arbeidsvoorwaarden zijn onveranderd slecht en de arbeiders zijn na het WK waarschijnlijk weer werkloos. Net zoals het nieuwe stadion trouwens, dat eigenlijk te groot is. Na acht wedstrijden is de kans groot dat het vooral leeg staat; een monument van het FIFA-imperialisme.

Dit artikel verscheen eerder in KRO Magazine. Voor wie meer wil lezen over dit onderwerp is het boek De droom van Zuid-Afrika, achter de schermen bij het WK van 2010 van Floor Milikowski en Evelien Hoekstra een goede optie.

by ·2 Comments

Het scheelde weinig of niet Frankrijk maar Ierland had zich geplaatst voor het komende WK voetbal in Zuid-Afrika. Een overduidelijke handsbal van aanvoerder Thierry Henry stelt William Gallas in staat om de Fransen naar de eindronde te koppen. De Ieren tekenen nog protest aan, maar de FIFA wil er niet aan. Het is niet de eerste keer in de voetbalgeschiedenis dat een videoscheidsrechter uitsluitsel had kunnen geven. Het is niet voor het eerst in de loopbaan van de Ierse bondscoach Trapattoni dat een ploeg onder zijn leiding slachtoffer is van een arbitrale dwaling. We zien hem later in dit verhaal nog een keer terug.





De winnende goal van Geoff Hurst voor Engeland in de WK-finale van 1966 tegen West-Duitsland is misschien wel het meest omstreden doelpunt ooit. Op Wembley staan destijds nog niet zoveel camera’s opgesteld rond het veld als tegenwoordig, en op de beelden is niet duidelijk te zien of de bal over de lijn is. De West-Duitse spelers protesteren hevig, maar de scheidsrechter is onverbiddelijk en kent het doelpunt toe. We zullen misschien wel nooit weten of dat terecht is. Sluitend bewijs is er niet en dat zal er, ondanks de voor die tijd mooie kleurenbeelden, waarschijnlijk ook nooit meer komen.





Voor de één de hand van god, voor de ander (vooral Engelse supporters) de grootste arbitrale blunder ooit. In de kwartfinale van het WK in 1986 tussen Engeland en Argentinië springt Diego Maradona naar de bal en slaat deze met de linker hand in de het doel achter keeper Peter Shilton. De Nederlandse commentator Theo Reitsma ziet het meteen, net als de rest van de wereld in de herhaling. Scheidsrechter Ali Bennaceur uit Tunesië en zijn grensrechter is het ontgaan en dat blijft ze hun leven lang achtervolgen.





Later in dezelfde wedstrijd laat Pluisje zien dat hij eigenlijk geen hands nodig heeft, door na een indrukwekkende solo de wedstrijd te beslissen. Hij passeert vijf Engelse spelers en steekt het halve veld over. Minder bekend is de verdedigende hand van god vier jaar later op het WK in Italië. Maradona voorkomt op de doellijn met zijn rechter hand een doelpunt van de Sovjet-Unie. Ga naar de vijfde minuut in het filmpje om de handsbal te zien, waar de commentator overigens geen moment aandacht voor heeft.





Maradona’s landgenoot Lionel Messi doet de truc vijftien jaar later voor zijn club FC Barcelona nog eens dunnetjes over.





Het vervelende van dit soort incidenten is dat het de dagen erna breed wordt uitgemeten in de media en ook de glans wegneemt van de overwinning van de tegenstander. De onterechte uitslag wordt wel opgenomen in de karakteristieken en als de storm is geluwd, weet een paar jaar later bijna niemand het meer. Dan kunnen de supporters een inzamelingsactie houden om een replica van de beker te kopen zoals bij FC Utrecht in 2002, maar het is niet hetzelfde. Want Wamberto stond hoe dan ook in buitenspelpositie toen hij de late gelijkmaker scoorde in de bekerfinale tegen FC Utrecht.








Natuurlijk kunnen goals ook onterecht worden afgekeurd. De gevolgen daarvan zijn minstens zo groot. Alle sympathie ten spijt, het is toch op zijn minst omstreden dat Zuid-Korea het in 2002 schopt tot de halve finale van het WK. Zowel tegen Italië in de achtste finale als in de kwartfinale tegen Spanje worden meerdere zuivere doelpunten van de tegenstander afgekeurd (waaronder een golden goal van Tomassi). Tegenstanders worden strafschoppen onthouden en er zijn onverdiende rode kaarten uitgedeeld. De Italiaanse bondscoach Giovanni Trapattoni is witheet en daar kan iedereen zich ook dit keer wel wat bij voorstellen. Er gaat zoveel mis dat er op YouTube zelfs een compilatie van te vinden is.

Je zou zeggen dat de genoemde voorbeelden voldoende bewijs moeten vormen om net zoals bij sporten als ijshockey, American football, tennis en hockey een videoscheidsrechter in te stellen bij het voetbal. De FIFA wil daar onder leiding van Sepp Blatter nog steeds niet aan. Wat moet er nog gebeuren om dit ouderwetse bolwerk van de grootste sport ter wereld, waar miljarden in omgaan, zover te krijgen? Best wel hypocriet om zo te pronken met Fair Play.